Fen Bilimleri – 7. Sınıf – Ünite 4: Ses ve Özellikleri – Bölüm 4: Sesin Maddeyle Etlileşimi
Hayatın pek çok alanında sesin yansıma özelliğinden yararlanan teknolojiler karşımıza çıkar. Yarasa gibi bazı canlılar da sesin yansımasını kullanır.
Hız radarı
Trafik polislerinin kullandığı hız radarları ses dalgalarını kullanır. Radar araca ses dalgası gönderir ve arabadan yansıyan ses dalgalarının ne kadar sürede geldiğini ölçer. Bu süreden yola çıkarak aracın sürati bilgisayar tarafından belirlenir.
Gemici Sonarı
Gemicilerin sonar adını verdiği cihazlar bir çeşit radardır. Ses dalgası kullanarak balıkların yeri ve deniz tabanını hakkında bilgi verir.
Sonardan gönderilen ses dalgaları balık sürüsüne çarpar ve gemiye geri yansır. Sonar ekranında balık sürüsünün büyüklüğü, yönü ve derinliği görülebilir.
Sonar cihazları deniz altı fay hatlarının gözlenmesinde, savaş gemileri ve denizaltılarda, petrol ve maden arama çalışmalarında da kullanılır.
Ultrason cihazı
Ultrason cihazı iç organlarımızın ve hamilelikte anne karnındaki bebeğin gözlenmesinde kullanılır. İnsan sağlığı için zararsız olduğundan röntgen ve tomografi gibi yöntemlere göre daha kullanışlıdır.
Vücuda gönderilen ses dalgaları organlara çarpar ve geri döner. Yansıyan ses dalgaları bilgisayar ekranında bir görüntü oluşturur.
Park Sensörü
Otomobillerin tamponuna takılan sensörler park esnasında öndeki ve arkadaki araçlarla aradaki mesafeyi ölçer. Bu sayede küçük kazaların önüne geçilmiş olur.
Park sensörleri ses dalgalarıyla çalışır. Engele çarpan ses dalgaları geri dönerek aradaki mesafenin hesaplanmasını sağlar.
Canlılar Dünyasında Sesin Yansıması
Yarasa
Yarasaların gözleri gelişmemiştir. Çevrelerini gözleriyle değil, ses dalgalarıyla algılarlar. Yarasalar çevreye yaydıkları ses dalgalarının geri dönüşlerine göre önlerinde bulunan engelleri veya avlarını fark ederler.
Yunuslar
Yunuslar avlanırken balık sürülerinin yerini ses dalgaları sayesinde bulurlar.
