Ses bir dalga hareketi olduğuna göre tıpkı su dalgalarında olduğu gibi çeşitli sürat değerlerine sahiptir. Ortamın türüne göre ses dalgalarının hızı da değişmektedir.
Ses Hızı Nelere Bağlıdır?
Sesin yayılma hızı içinde bulunduğu ortama ve ortamın sıcaklığına bağlıdır.
Madde türünün ses hızına etkisi
Aşağıdaki değerleri inceleyerek sesin hızının farklı madde türlerinde nasıl değiştiğini inceleyin. (Değerler 20 santigrat derece içindir.)
Karbondioksit: 277 m/s
Hava: 344 m/s
Alkol: 1213 m/s
Su: 1463 m/s
Altın: 1743 m/s
Bakır: 3560 m/s
Demir: 5130 m/s
Yukarıdaki tablodan da anlaşılacağı gibi yoğunluğu az olan gazlar sesi iyi taşıyamazlar. Yoğunluk arttıkça ses hızı da artar.
Sıcaklığın ses hızına etkisi
Sıcaklık arttıkça maddeye ait taneciklerin daha çok hareket etmek istediğini biliyoruz. Özellikle gazlarda bu durumu daha iyi gözlemleriz. Aşağıdaki değerleri inceleyerek sıcaklık farkının ses hızına etkisini fark edebilirsiniz.
Hava : 0 °C 332 m/s
Hava : 20 °C 344m/s
Hava : 100 °C 386 m/s
Sıcaklık arttıkça ses hızı da artar.
Sesin havadaki ortalama hızı 340 m/s olarak kabul edilir. Işık ise sesten yaklaşık 900.000 kat daha hızlıdır. Bu nedenle yıldırım veya şimşek olaylarında bize önce hızlı olan ışık ulaşır. Ses ise bir kaç saniye sonra bize ulaşır. Bu yüzden önce yıldırımın ışığını sonra da gök gürültüsünü duyarız.