Fen Bilimleri 8. sınıf adaptasyon, doğal seçilim ve varyasyon konu anlatımı.
Canlıların yaşadıkları ortama uyum sağlamalarına adaptasyon adı verilir.
Adaptasyon kalıtsaldır.
Adaptasyon canlının yaşama şansını arttırır.
Adaptasyon canlıların çok uzun sürelerde ( on binlerce yıl) kazandığı özelliklerdir.
Kutup ayısı örneğinde beyaz renk kutup ayılarının avlarına görünmeden yaklaşma şansını artırır. Bu da daha iyi beslenmesi, üremesi ve neslini devam ettirmesi anlamına gelir.
Adaptasyon Örnekleri
Kutup ayılarının beyaz renkli oluşu
Kutup ayılarının ayak tabanlarını geniş olması
Kutup ayılarının su altında burun deliklerini kapatabilmesi
Kutupta yaşayan canlıların deri altlarında yağ depolaması
Kutup tilkilerinin küçük kulaklı olması
Çöl tilkilerinin büyük kulaklı olması
Develerin burun ve kulaklarının kıllarla kaplı olması
Bukalemunun ortama göre renk değiştirmesi
Ördeklerin ayak parmaklarının perdeli olması
Leyleklerin uzun gagalı olması
Kaktüslerin iğne dikenli olması
Canlıların bulundukları ortamın rengine uygun dış görünüşte olması
Fillerin kulaklarının büyük olması
Yağmurlu bölgelerdeki bitkilerin yapraklarının geniş olması vb.
Doğal Seçilim
Yaşadığı ortama uyum sağlayanların hayatta kalması, uyum sağlayamayanların yok olması sürecine doğal seçilim denir.
Doğal seçilim çok uzun sürelerde ve kendiliğinden gerçekleşen bir süreçtir.
Doğal seçilim sonucunda canlıların ortama adapte olması sağlanır.
Örnek:
Kutuplarda yaşayan ayılardan açık renkli olanlar daha kolay avlanırlar. Koyu renkliler ise iyi avlanamazlar. Bu durum on binlerce yıl sürerse beyaz renkli ayılar daha çok ürer ve daha uzun yaşarlar. Böylece kutuplarda sadece beyaz renkli ayılar yaşar hale gelir.
Örnek 2:
İngiltere’de sanayi devrimi öncesinde ağaç gövdeleri açık renkliydi. Bu ağaçlarda daha çok beyaz renkli kelebekler yaşardı. Sanayi devrimiyle hava kirliliği artmış ağaç gövdeleri kurum kaplanarak kararmıştır. Beyaz kelebekler siyah ağaç gövdelerinde kolayca görülmekte ve avcılara yem olmaktadır. İlerleyen yıllarda bölgedeki beyaz kelebeklerin çoğu avlanmış, daha iyi kamufle olan (saklanan) koyu renkli kelebeklerin sayısı artmıştır.
Varyasyon
Canlıların sahip olduğu kalıtsal farklılıklara varyasyon (çeşitlilik) denir. Örneğin insanlar farklı saç şekli, kan grubu, ten rengi, yüz şekli vb. özelliklere sahiptir. Çeşitlilik ne kadar çoksa çanlı türünün doğaya uyum sağlaması o kadar kolaydır.
Çanlılar çeşitli varyasyonlara sahiptir → Bunlarda bazıları doğal seçilimle elenir → Geriye kalan canlılar adaptasyon sağlamış olur.