Fen Bilimleri – 6. Sınıf – 2. Ünite – 1. Bölüm
Kaslar ve bu kaslara bağlı kemiklerden oluşan sistemimiz Destek ve Hareket Sistemi Olarak adlandırılır. Omurgalı canlıların hepsinin destek ve hareket sistemi vardır.
Destek ve Hareket Sisteminin Görevleri
- Vücudu dik tutar.
- Vücudumuza şekil verir.
- Önemli iç organlarımızı korur. (Beyin, kalp, akciğerler)
- Kan hücresi üretir.
- Kalsiyum gibi mineralleri depolar.
- Hareket etmemizi sağlar.
Şekillerine Göre Kemik türleri
- Uzun Kemik:
Boyu eninden fazla olan kemiklerdir. Ortasında kemik iliği vardır.
( Kol ve bacak, parmak kemikleri) - Kısa Kemik:
En ve boy uzunlukları birbirine yakın olan kemiklerdir.
( El ve ayak bilek kemikleri) - Yassı Kemik. ( Kafatası, göğüs kemiği, kaburgalar, kalça kemiği)
- Düzensiz Kemik. ( Omurgayı oluşturan omur kemikleri)
Kemiğin Bölümleri
Kemik çeşitli bölümlerden oluşur.
- Sert Kemik
Kemiğe sertlik veren kısımdır. İçinde sarı kemik iliği bulunur.
Sarı Kemik İliği: Yağ depolar. Gerektiği durumlarda kan hücresi üretir. - Süngerimsi Kemik
Gözenekli bir yapısı olduğu için bu adı almıştır. İçinde kırmızı kemik iliği bulunur.
Kırmızı Kemik İliği: kan hücresi üretir. - Kemik Zarı: Kemiklerin dışını sarar. Kemiğin enine büyümesini (kalınlaşma) ve hasarlı kemiklerin onarılmasını sağlar.
Kıkırdağın görevleri
- Kemiklerin birbirine sürtünerek aşınmasını engeller.
- Kemiklerin uzamasını sağlar.
Kıkırdak sadece kemiklerde bulunmaz. Kulak kepçesi, burnumuzun uç kısmı, yemek ve soluk boruları kıkırdak maddeden yapılmıştır.
……………………………………………………………………
Eklem
Kemiklerin birleştiği yerlerdir. Parmaklarımızla bir cismi kavramak, yürümek, yiyecekleri çiğnemek, kolumuzu sallamak gibi tüm hareketlerimizi eklemler sayesinde gerçekleştiririz.
Eklem Türleri
- Oynar Eklem: Hareketli eklemdir. Parmaklar, kollar boyun ve bacak ve ayak eklemleri oynar eklemdir. Oynar eklemlerin arasında eklem sıvısı bulunur. Bu sıvı kıkırdağın da yardımıyla kemiklerin sürtünmesini engelleyerek aşınmayı önler.
- Yarı Oynar Eklem: Hareketleri sınırlıdır. Omurgamızdaki eklemler ve kaburga eklemleri örnektir. Nefes alışverişi sırasında kaburga kemiklerimiz çok az hareket ederler.
Yarı oynar eklemlerin arasında sadece kıkırdak vardır. - Oynamaz Eklem: Hareketsizdir. Kafatası ve kuyruk omurlarında bulunur.
………………………………………………………………..
Kaslar
Destek ve hareket sistemi kasların görevi hareketi sağlamaktır. Kemikler destek görevi yaparken kaslar kemiklere tutunarak onların hareket etmesini sağlar.
Kas Türleri
Kaslar hareketleri kasılıp gevşeme yaparak sağlar.
- Çizgili Kas: Kırmızı renklidir. Kırmızı kas ya da iskelet kası da denir. İsteğimizle çalışır. El, kol, ayak, yüz, dil gibi kaslarımız örnektir.
- Düz Kas: Beyaz renklidir. İç organlarımızda bulunur. İsteğimiz dışında çalışır. (Mide, akciğer, karaciğer, bağırsaklar vb.)
- Kalp Kası: Görüntüsü çizgili kasa benzer. Çalışması düz kas gibidir. İsteğimiz dışında çalışır. Sadece kalpte bulunur. Kalp kası güçlü ve yorulmayan bir kas türüdür.