Doğal Anıtlar 5. Sınıf |

Dünya’nın oluşum sürecinde ortaya çıkmış şelale, mağara, peri bacaları, travertenler, yanardağlar, yaşlı ağaçlar, obruklar, göller gibi yapıların genel ismi doğal anıttır.

Doğal anıtların kendine has özelliklerinin yanında turistik yönleri de vardır. İnsanlar mağara, şelale, göl gibi bölgelere geziler düzenlemektedir.

Anıt Nedir?
Önemli bir olayın veya kişinin tarih boyunca anılması ve gelecek kuşaklara tanıtılması için herkesin görebileceği yerlere yerleştirilen sembol niteliğindeki yapılardır. Anıtkabir, Çanakkale Şehitler Anıtı, Nemrut heykelleri bunlara birer örnektir.

Doğal anıtlar insan eliyle oluşmazlar. Rüzgar, yağmur, yer kabuğu hareketleri sayesinde oluşurlar.

Doğal Anıt Örnekleri

Peri bacaları: Rüzgarın aşındırmasıyla oluşur.

Traverten: İçinde çok fazla çözünmüş kireç bulunan yer altı suları yüzeye çıktıklarında aktıkları bölgelerde bu kireci bırakırlar. Zamanla kireç biriken bölgeler beyazlaşır. Ülkemizdeki Pamukkale Travertenleri bu şekilde oluşmuştur.

Mağara: Bir ucu yeryüzüne açılan ama ışık görmeyen yerleri de bulunan yer altı boşluklarıdır. Mağaranın tamamı ışık alıyorsa buna oyuk denir.
Ülkemizdeki mağaralar: Ayvaini Mağarası (Bursa), Aşıklar Mağarası (Antalya), Buzluk mağaraları (Hatay), Damlataş Mağarası (Antalya), Düdensuyu Mağarası (Antalya), Karain Mağarası (Antalya), Yerküpe Mağarası (Muğla)
Dünyamızdaki mağaralar: Aggtelek Mağarası (Macaristan), Mammoth Mağarası (ABD), Peak Mağarası (İngiltere), Singing Mağarası (İzlanda)

Bazı mağaralarda tavandan damlayan kireçli sudan, suyun buharlaşarak ayrılması sonucunda tabanda oluşan dikitler ve tavanda
meydana gelen sarkıtlar vardır. Sarkıt ve dikitlerin birbirleriyle birleşmesiyle sütun adı verilen yapılar oluşur. Bu süreç binlerce yıl sürer.

Şelale: Yüksek bir noktadan akan akarsulardır.
Ülkemizdeki önemli şelaleler: Düden Şelalesi (Antalya), Manavgat Şelalesi (Antalya), Kurşunlu Şelalesi (Antalya), Ohtamış Şelalesi (Ordu), Tortum Şelalesi (Erzurum), Çır Şelalesi (Bingöl), Erfelek İlçesi Tatlıca (Sinop)
Dünya’daki Önemli Şelaleler: Niagara (Kanada), Angel Şelalesi (Venezüella), Tugela Şelalesi (Güney Afrika), Victoria Şelaleleri (Güney Afrika), Yosemite Şelaleleri (ABD)

Yanardağ: Dünyanın merkezindeki ateş kürenin yer kabuğundaki çatlaklardan yeryüzüne fışkırmasıyla oluşurlar.
Önemli yanardağlar: Etna (İtalya), Vezüv (İtalya), Santa Maria (Guatemala), Rainier (USA), Unzen (Japonya)

Obruk: Yeryüzündeki çökmeler sonucunda oluşan çukurlardır.

Yaşlı Ağaçlar: Yaşlı ağaçlar da doğal anıt sayılır. Dünya’nın en yaşlı ağacı 10 bin yaşındadır ve İsveç’in Fulu Dağında bulunmaktadır. Türkiye’nin en yaşlı ağacı ise Antalya’da bulunan 2500 yıllık ağaçtır.