Fen Bilimleri – 6. Sınıf – 1. Ünite – 1. Bölüm
Dünya’mız Güneş Sistemi içinde bulunur. Güneş sisteminde 8 gezegen, bu gezegenlerin uyduları, asteroit dediğimiz uzay kayaları ve Güneş’in kendisi bulunur.
Bu yazımızda Güneş Sistemindeki gezegenlerin özelliklerini kısaca açıklayacağız.
Güneş Sistemi Gezegenleri
Güneş sisteminde 8 gezegen vardır. Daha önce gezegen kabul edilen Plüton 24 Ağustos 2006 tarihinde cüce gezegen kabul edilmiştir. Bu yüzden artık gezegen olarak kabul edilmemektedir.
Merkür
Güneş’e en yakın gezegendir. Taşlı bir yüzeye sahiptir. Hacmi en küçük gezegendir. Uydusu yoktur. Birçok bilim insanı bu gezegende aktif volkanların bulunduğunu düşünmektedir.
Çıplak gözle görülebilmesi ancak Güneş ufkun hemen altındayken mümkün olabilir. Sabah veya akşam yıldızı olarak bilinir.
Venüs
Çoban Yıldızı veya Zühre de denir. Çok küçük, sıcak ve oldukça rüzgârlı bir gezegendir. Güneş’e yakınlığına göre ikinci sıradadır. Kendi etrafında Güneş sistemindeki diğer gezegenlerin tersi yönde döner. Güneş’in etrafındaki dönüşünü 225 dünya gününde tamamlar.
Güneş ve Ay’dan sonra gökyüzündeki en parlak cisimdir.
Dünya
Yaşam olan tek gezegendir. Tek uydusu vardır. Güneşe yakınlığına göre 3. sıradadır. Yaklaşık 4.5 milyar yaşında olduğu tahmin edilmektedir.
Mars
Diğer adı Merih’tir. Kırmızı gezegen olarak da isimlendirilir. Güneş’e olan yakınlığına göre dördüncü gezegendir. Üzerinde hayat yoktur. Yapı olarak Dünya’da en çok benzeyen gezegendir.
Çıplak gözle bakıldığında belirgin kırmızımsı turuncu renkli bir ışık noktası halinde görülür.
Jüpiter
En büyük gezegendir. Diğer gezegenlerin toplam kütlesinden iki kat daha büyüktür. En önemli özelliği ‘Kırmızı Büyük Leke’ sinin olmasıdır. Güneş’e yakınlığına göre beşinci gezegendir. 63 uydusu vardır.
Güneş, Ay ve Venüs’ten sonra en parlak gök cismidir. Küçük teleskoplar ve dürbünler ile bakıldığında şeklinin yuvarlak olduğu kolayca görülebilir.
Satürn
En büyük ikinci gezegendir. Buzdan oluşan güzel halkalara sahiptir. Yoğunluğu en düşük gezegendir. Bilinen 56 uydusu vardır.
Jüpiter’e göre daha küçük ve Güneş’ten daha uzak olduğu için daha sönük görünür. Satürn’ün halkaları orta boy teleskoplar ile ayırt edilebilir.
Uranüs
Bu gezegene 1986 yılında Voyager (Voyacır) isimli uzay aracı gönderilmiştir. Mavi-yeşil bir renge sahiptir ve etrafında halkalar vardır. Diğer gezegenlerden daha farklı şekilde hareket eder. Güneş çevresindeki dönüşünü 84 yılda tamamlar. 27 uydusu bilinmektedir.
Küçük teleskoplarla yeşil, yuvarlak bir cisim hâlinde görünür. Uyduları ancak çok büyük teleskoplar ile gözlemlenebilir.
Neptün
Güneş’e olan yakınlığına göre sekizinci (en uzak) gezegendir. On üç uyduya ve dev bir gaz kütlesine sahiptir. Uydularından yedisi küçüktür. En büyük uydusunun adı “Triton”(Triton)dur. Kütlesi Dünya’nın 17 katıdır. Güneş etrafındaki dönüşünü 175 yılda tamamlar.
Oldukça sönük görünür. Küçük teleskoplar ile bakıldığında küçük, yeşilimsi, yuvarlak bir cisim olarak görülür.
Güneş’e Uzaklığına Göre Gezegenler
Güneş’e yakından uzağa doğru sıralandığında gezegenlerin sıralaması şöyle olur:
Merkür – Venüs – Dünya – Mars – Jüpiter – Satürn – Uranüs – Neptün
Büyüklüklerine Göre Gezegenlerin Sıralaması
Gezegenler en büyükten en küçüğe aşağıdaki şekilde sıralanır:
Jüpiter – Satürn – Uranüs – Neptün – Dünya – Venüs – Mars – Merkür