Hayvanların üreme şekillerinin farklı oluşu gibi büyüme gelişme özelliklerinde de farklılıklar vardır. Hayvanlarda gelişim özellikleri ve gelişmeye etki eden faktörleri inceleyelim.
İç Gelişme ve Dış Gelişme
Yavrularını yumurtayla dünyaya getiren canlılarda görülen gelişmeye dış gelişme denir. Yavru anne vücudunda değil de dış ortamda gelişir. Kuşlar, sürüngenlerin çoğu, böceklerde görülür.
İç gelişme ise gebelik dönemi geçiren canlılardaki yavru gelişimidir.
İç gelişme gösteren canlılar yavrularını doğurarak dünyaya getirir. Dış gelişme gerçekleştirenler ise yumurtayla üreyen canlılardır.
Başkalaşım
Bazı canlılar gelişim dönemlerinde başkalaşım denilen bir aşama geçirirler. Başkalaşım geçiren canlıların yavru halleri farklı yetişkin halleri farklıdır.
Örneğin kurbağaların yavruları larva şeklinde ve suda nefes alırken yetişkin hale geçtiklerinde akciğer solunumu yaparlar ve kuyrukları kaybolur.
Başkalaşım geçiren canlılar
- Kurbağa
- Kelebek
- Hamam böceği
- Uğur böceği
- Çekirge
- Sinek
- Arı
Kurbağalarda ve böceklerin çoğunda başkalaşım görülür.
Kelebekteki başkalaşım. Kelebek yavru halde tırtıl şeklindeyken yetişkinlik döneminde kanatlı bir canlıya dönüşüyor.
Başkalaşım için ayrıntılı bilgi için TIKLAYIN >>
Yavru Bakımı
Canlılar dünyaya getirdikleri yavrularını bazen bakarlar bazen de yavru tek başına hayatta kalabilecek durumdadır.
Genellikle eğer yavru doğduğunda kendine bakacak durumda değilse annesi tarafından bakılır.
Yavru bakımı görülen hayvanlar: İnsan, koyun, at, kuşların tamamı, yarasa, balina, yunus, fok, tavuk, aslan (memelilerin tamamı)
Yavru bakımı olmayan hayvanlar: Böceklerin çoğunluğu, kaplumbağa, kurbağa, balıklar, yılan, kertenkele vb.
Bazı Canlılarda Büyüme ve Gelişme
Balıklarda Büyüme ve Gelişme
Balıklar su ortamında yaşayan omurgalı hayvanlardır. Dış döllenme gerçekleştirirler. Çok sayıda yumurta bırakırlar ve bunlardan az bir kısmı hayatta kalabilir. Tatlı ve tuzlu sularda, sıcak ve soğuk sularda yaşayan balık türleri vardır. Solungaç solunumu yaparlar. Balıklar yavrularını bakmazlar.
Kurbağalarda Büyüme ve Gelişme
Kurbağalar yumurtayla çoğalırlar. Dış döllenme gerçekleştirirler. Çok sayıda yumurta bırakırlar ve bunlardan az bir kısmı hayatta kalabilir. Kurbağa yumurtalarında kabuk bulunmaz. Bunun yerine yumurtaların dışı ince bir zarla kaplıdır.
Küçük su birikintilerinde ve sulak alanlarda yaşarlar. Başkalaşım geçirirler.
Kurbağalarda yavru ve yetişkin yapılar birbirinden farklıdır.
Sürüngenlerde Büyüme ve Gelişme
Timsah, yılan, kaplumbağa, kertenkele gibi canlılardır. Vücutları pullarla kaplıdır. Sürüngenler yumurtayla ürer ve iç döllenme gerçekleştirirler. Yumurtayla üredikleri için dış gelişme geçirirler. Sürüngenlerde yavru bakımı yoktur.
Kuşlarda Büyüme ve Gelişme
Penguen, tavuk, ördek, deve kuşu, kartal, serçe, leylek gibi canlılar kuşlara örnek olarak verilebilir. Kuşların vücudu tüylerle kaplıdır. Uçamayan türleri de vardır. İç döllenme ve dış gelişim görülür. Kuşlarda yavru bakımı vardır.
Kuşlar yumurtayla ürerler. Yumurtadan çıkma süresine kuluçka dönemi denir.
Memelilerde Büyüme ve Gelişme
Yavrularını sütle besleyen canlılara memeli canlı denir. İnsan, maymun, geyik, sığır, yarasa, balina, fare, tavşan, yunus, fil gibi canlılar örnek olarak verilebilir.
Memelilerde iç döllenme ve iç gelişme vardır. Gagalı memeliler yavrularını yumurtayla dünyaya getirir. Yavrularını bakarlar.
Memeliler yavrularını doğduktan sonra bir süre sütle beslerler. Yavrularda sindirim organları tam geliştikten sonra diğer gıdalarla beslenmeye başlarlar.
Veteriner Hekimlik: Hayvanların sağlığı, hastalık tedavi ve üreme kontrolü gibi konularla ilgilenen meslek dalıdır.
Zoojoji: Hayvanları inceleyen bilim dalıdır.
Zoolog: Zooloji bilimiyle uğraşan bilim insanıdır.
Hayvanlara örnek olarak insan verilmesi nasıl bir ironidir merak ediyorum. Açıklarsanız sevinirim..
Saygılar.