Fen Bilimleri – 7. Sınıf – 6. Ünite – Bölüm B
Farklı hayvan türlerinin üreme ve gelişim aşamaları da farklıdır. Üreme şekilleri ve yavru bakımı gibi konularda farklılıklar vardır.
Üreme şekline Göre Canlılar
Bazı hayvanlar gelişimini anne karnında tamamlar ve anne canlının doğum yapmasıyla dünyaya gelirler. Bazı canlılar ise anne canlının dışında, yani yumurtada gelişimini tamamlar. Bu canlılar yumurtadan çıkarak dünyaya gelirler.
Yumurtayla Üreyen Canlılar: Tavuk, kartal, deve kuşu, timsah, kurbağa, sinek, hamsi, alabalık vb. canlılardır.
Doğurarak Üreyen Canlılar: Yarasa, balina, yunus, fare, köpek, inek, koyun gibi canlılardır.
Yavru Bakımına Göre Canlılar
Canlıların bazıları doğduktan sonra yavrularını bakarlar. Kendi başına hayatta kalamayan yavrular beslenmeye ve korunmaya ihtiyaç duyarlar. Kuşlar ve memelilerde yavru bakımı vardır.
Bir de kendi başına hayatta kalabilen hayvan yavruları vardır. Bu canlılar anne babaları tarafından bakılmazlar. Örneğin bir balığın binlerce yumurtasından çıkan balık yavruları doğduklarında kendi başlarına hayatta kalabilecek beceriye sahiptir.
Yavrusunu Bakan Canlılar: İnek, maymun, köpek, aslan, koyun, kedi, serçe vb.
Yavru Bakımı Olmayan Canlılar: Alabalık, kurbağa, sinek, kelebek vb.
Hayvanların Hayat Döngüsü
Bir canlının doğup büyümesi, olgunlaşıp yeni yavrular dünyaya getirerek üremesi ve yaşamının son bulmasına yaşam döngüsü denir. Canlıların hepsinin bir yaşam döngüsü vardır.
Başkalaşım
Canlıların bazıları başkalaşım adı verilen bir hayat döngüsüne sahiptir. Bir canlının yavru haliyle yetişkin hali arasında vücut yapıları açısından farklar varsa bu canlı başkalaşım geçirmektedir.
Başkalaşım geçiren canlılar:
Kurbağa: Kurbağanın yavrularına larva denir. Daha sonra irabaş ismini alan canlı son değişimiyle kurbağa şeklini alır.
Uğurböceği, Kelebek, Hamamböceği ,Sinek ,Çekirge ,Bit, Arı, Örümcek, Akrep ,Kırkayak (ayrıntı)
Hayvanlarda Büyüme ve Gelişme
Hayvanların büyüme ve gelişmeleri çeşitli faktörlerden etkilenir.
Su: Su tüm canlılar için temel yaşam kaynağıdır. Doğada su kaynaklarının bol olduğu ortamlarda canlı çeşitliliği daha fazladır. Çöl gibi suyun az olduğu alanlarda ise bunun tam tersi bir durum vardır.
Mineraller: Canlılar mineralleri çeşitli besinlerden alıyor olsa da daha çok suda bulunan mineraller kullanılır.
Uyku: Tüm hayvanlar uyurlar. Düzenli ve yeterli uyku insanlar olduğu kadar hayvanlar için de faydalıdır.
Besin: İyi beslenen hayvanların büyüme ve gelişimi de iyi olur.
İklim: Farklı iklim türleri farklı hayvanlar için uygun ortam oluşturur. Örneğin kutup ayısı için soğuk ortamlar uygunken kangurular daha sıcak iklimlerde yaşayabilir.
Hava: Havada bulunan oksijen gazı hayvanların solunumu için gereklidir. Temiz, bol oksijenli havalar hayvanların gelişimini olumlu etkiler.