Fen Bilimleri – 6. Sınıf – 6. Ünite – Bölüm 1 – Kısım 2
Denetleyici düzenleyici sistemlerin bir bölümü de iç salgı bezleridir. Aşağıdaki görselde bu sistemin hangi bölümlere ayrıldığını daha iyi görebiliriz.
İç salgı bezleri hormon adı verilen özel sıvılar salgılarlar. Hormonlar sinir sistemiyle beraber vücudun denetlenip düzenlenmesini sağlar.
Hormonların Özellikleri
- Kan yoluyla taşınır
- İç salgı bezlerinde üretilir.
- Etkileri geç görülür ama uzun süre devam eder.
Vücudumuzdaki bazı bezler ve salgıladıkları hormonlar şunlardır.
Hipofiz Bezi
Büyüme hormonu salgılar. Çok salgılanırsa devlik, az salgılanırsa cücelik hastalığı olur.
İç salgı bezlerinin çalışmasını düzenler.
Tiroit Bezi
Tiroksin hormonu salgılar. Vücut metabolizmasını (canlılık olaylarını) düzenler.
Çalışmasında iyot minerali etkilidir. İyot eksikliğinde guatr hastalı oluşur.
Tansiyon, kolesterol, nabız, vücut kütlesi gibi pek çok olayı düzenler.
Zekanın gelişiminde etkilidir.
Böbrek Üstü Bezi
Adrenalin hormonu salgılar. Korku, heyecan, öfke, korku gibi anlarda vücut metabolizmasını hızlandırır. Adrenalin salgılandığında göz bebekleri büyür, kan basıncı ve nabız artar, solunum hızlanır.
Pankreas
Kan şekerini ayarlayan hormonları salgılar. İnsülin hormonu kan şekerini düşürücü etki yapar. Glukagon hormonu ise kan şekerini yükseltmeye yarar.
Kan şekeri yükseldiğinde insülin salgılanır ve kandaki şeker karaciğer ve dokulara depolanır.
Acıktığımızda kandaki şeker oranı düşer. Vücudumuz şeker ihtiyacını depoladığı şekerleri kullanarak karşılar. Bu da glukagon hormonu salgılanması sayesinde gerçekleşir.
Eşeysel Bezler
Dişilerde ve erkeklerde farklı eşeysel bezler vardır. Bu bezlerin ürettiği hormonlar cinsiyete bağlı özelliklerin gelişmesini ve üreme hücrelerinin üretilmesini sağlar. Özellikle ergenlik döneminde dişiye ve erkeğe ait özellikler eşeysel hormonlar sayesinde oluşur.
Erkeklerde erkeklik hormonu;
Sperm üretimi, seste kalınlaşma, sesin kalınlaşması, kasların gelişimi gibi özelliklerin gelişmesini sağlar.
Dişilerde bulunan dişilik hormonu;
Yumurta üretimi, göğüslerin büyümesi, kalçaların gelişmesi gibi dişilik özelliklerinin oluşmasını sağlar.
Ben hikaye istiyorum