Basınç çoğunlukla kuvvetle karıştırılan bir kavramdır. Fakat aynı şiddetteki iki kuvvetin basıncı farklı olabilmektedir. Bunu bir örnekle açıklayalım.
.
.
KATI BASINCI
Yandaki resimde iki ayakkabı görüyoruz. Bu ayakkabıları ayrı ayrı giyen bir bayanın kumlu bir yolda yürüdüğünü düşünün.
Hangi ayakkabı yere daha çok batar?
Tabiki kırmızı ayakkabı yete daha çok batar. Aynı ağırlık uygulanmasına karşın basınçlar farklı olmaktadır.
Basınç kuvvetin temas ettiği alanın büyüklüğüyle alakalıdır.
Basıncın formülü basitçe şöyledir:
Basınç = Kuvvet / Yüzey alanı
P = F / S
Basınç birimleri:
Kuvvet birimi Newton’dur. ( N )
Alan birimi metrekare’dir. ( m² )
Basınç birimi ise N/m² veya Pascal(Pa)’dır.
Basınç ne kadar büyük olursa kuvvetin etkisi o kadar artar. Formüle bakarsak yüzey alanı arttığında basınç azalmakta, yüzey alanı küçüldükçe basınç artmaktadır. Bu yüzden sivri topuklu ayakkabıların yere uyguladıkları basınç fazladır.
Basınç etkisine hayattan örnekler:
- Bıçağın ağzı ince yapılarak basınç arttırılır. Bu sayede daha kolay kesim yapılır.
- Kar ayakkabıları geniş olduğu için basınç azalır ve bu sayede kar üstünde yürünebilir.
- İş makinelerinin paletleri geniş yapılır ki basınç azalsın ve makineler toprağa batmasın.
- Çivilerin uçları sivri yapıldığı için basınç artar ve çivi daha kolay zemine girer.
Yukarıdaki araçlar basıncın etkisini azaltan veya arttıran özelliklerde tasarlanmışlardır.
Hepimiz çiviyle yapılan gösterileri izlemişizdir. Bu gösterilerde sivri çiviler yan yana dizilir ve gösteri yapan kişi çiviler üzerine uzanır. Tek başına bir insanı yaralayabilecek olan çiviler çok sayıda olduğunda yüzey alanı ( A ) artar ve basınç azalır. Bu sayede göstericiye hiçbir şey olmaz.
