Fen Bilimleri 4. sınıf madenin ölçülebilir özellikleri konusu, konu anlatımı.
Bu yazıda ölçülebilir özelliklerden kütle ve hacim kavramlarını öğreneceğiz.
KÜTLE
Her maddenin belirli bir miktarı vardır. Bu madde miktarına kütle denir?
Örneğin marketten pirinç almak istersek pirinç tanelerini sayarak almak kolay bir yol değildir. Alacağımız pirinçteki madde miktarını bulmak için terazi kullanırız.
Kütle terazi ile ölçülür.
Kütlesi ölçülmek istenen cismi teraziye koyarız. Günümüzde genellikle elektronik terazi kullanılır ve ölçülen kütle ekranda sayılarla gösterilir.
Eski tip eşit kollu terazilerde kefelerden birine tartılacak cisim, diğerine de ağırlıklar bırakılır. Terazi dengeye gelene kadar ağırlık bırakılır. Sonunda cisim ve ağırlıklar dengelendiğinde kütle ölçülmüş olur.
Eşit kollu terazi etkileşimli animasyonu için tıklayın >>
Sıvı bir maddenin kütlesini ölçmek katılardan daha zordur. Çünkü sıvıyı bir kaba koyarak tartabiliriz. Kabın kütlesini bulduğumuz sonuçtan çıkarmamız gerekir.
190 g – 60 g = 130 gr sıvının kütlesi.
Bir kabın boş ağırlığına DARA denir.
Bir kabın içindeki sıvıyla beraber toplam kütlesine BÜRÜT KÜTLE denir.
HACİM
Bir maddenin kapladığı alana hacim denir. Bütün maddelerin az ya da çok bir hacmi vardır.
Balondaki havanın, bardaktaki suyun, evdeki masanın bir hacmi vardır.
Sıvıların hacmi dereceli silindirle ölçülür.
Katıların hacmi çeşitli şekillerde hesaplanabilir. Belirli bir şekli olmayan bir taşın hacmini hesaplamaya çalışalım:
Önce dereceli silindir belirli bir seviyeye kadar sıvıyla doldurulur. Örneğin 100 ml seviyesine kadar dolduralım.
Sonra taşı dereceli sindire bırakalım. Sıvının son seviyesini gözlemleyelim. Örneğin 160 ml’ye çıkmış olsun
Hacimler arasındaki farkı bulalım.
Taşın hacmi = Son hacim-İlk hacim
160 ml – 100 ml = 60 ml