Fen Bilimleri 8. sınıf mutasyon ve modifikasyon konu anlatımı. Mutasyon ve modifikasyon örnekleri. Mutasyon ve modifikasyon özellikleri.
MUTASYON:
Çevresel etkilerle canlının DNA’sında meydana gelen değişimlere mutasyon denir.
Mutasyon Kalıtsal Mıdır?
Üreme hücrelerinde gerçekleşen mutasyonlar kalıtsaldır. Vücut hücrelerindeki mutasyonlar ise kalıtsal değildir.
Mutasyona Neden Olan Faktörler:
Radyasyon, çeşitli kimyasal maddeler, işlenmiş gıdalardaki katkı maddeleri, hava ve su kirliliği gibi faktörler mutasyona neden olabilir.
Mutasyon örnekleri:
Altı parmaklılık
Renk körlüğü
Keçinin dört boynuzlu olması
Van kedisinin gözlerinin farklı renk olması
Down sendromu
Kanser
Mutasyon Zararlı Mıdır?
Mutasyonlar genellikle zararlıdır. Fakat bazı mutasyon türleri faydalı özellikler taşırlar.
Bazen DNA kendini eşlerken de hatalar olabilir. Bu hatalardan karşılıklı nükleotidlerin eksik olduğu hatalar onarılamaz.
MODİFİKASYON
Çevre şartlarının etkisiyle canlının dış görünüşünde gerçekleşen kalıcı olmayan değişimlere modifikasyon denir.
Modifikasyon Kalıtsal Mıdır?
Modifikasyonlar kalıtsal değildir. Örneğin bronzlaşmış bir insanın bebeği normal rengiyle doğar. Modifikasyon genleri değiştirmez, genlerin çalışma şekli değişir.
Modifikasyona Neden Olan Faktörler
Modifikasyona ısı, ışık, beslenme şekli, spor, toprağın pH değeri gibi çeşitli değişkenler etki eder.
Modifikasyon Örnekleri
Güneşte insan cildinin bronzlaşması
Çuha çiçeğinin 30-35 °C’ta beyaz, 15-20 °C’ta kırmızı renkli olması.
Spor yapan birinin kullandığı kaslarının gelişmesi.
16 °C’luk sıcaklıkta duran sirke sineği larvalarının kanatlarının düz, 25°C’luk sıcaklıkta kıvrık olması.
Arı larvalarından arı sütü ve bal ile beslenenlerin kraliçe arı, polenle beslenenlerin işçi arı olması.
İyi beslenen canlıların daha iyi gelişim geçirmesi.
Çekirge larvaları 16 °C’ta benekli, 25 °C’ta beneksiz olması.
Modifikasyonlar zararlı değildir.
Mutasyon ve Modifikasyon Arasındaki Farklar
- Mutasyonda genler değişir – Modifikasyonda genlerin çalışma şekli değişebilir.
- Mutasyona neden olan etken ortadan kalksa da mutasyon devam eder – Modifikasyona neden olan etken ortadan kalkınca canlı genellikle eski haline döner.
- Mutasyon üreme hücrelerinde gerçekleşirse kalıtsal olur – Modifikasyon kalıtsal değildir.